کمپرسور های پیستونی
کمپرسور پیستونی
کمپرسور پیستونی (Reciprocating Compressor) یکی از رایج‌ترین انواع کمپرسورهای جابجایی مثبت است که با حرکت رفت و برگشتی پیستون در داخل سیلندر، هوا یا گاز را مکش کرده و با کاهش حجم آن، فشار را افزایش می‌دهد. این کمپرسورها در مدل‌های تک‌مرحله‌ای و چندمرحله‌ای، روغنی و بدون‌روغن، و با سیستم‌های خنک‌کاری مختلف تولید می‌شوند و به دلیل توانایی دستیابی به فشارهای بالا، استحکام، و طراحی نسبتاً ساده، کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، کارگاه‌های صنعتی، ایستگاه‌های CNG و سیستم‌های تبرید دارند. با وجود مزایایی همچون قابلیت کار در شرایط سخت و راندمان بالا در فشارهای متوسط و زیاد، محدودیت‌هایی نظیر لرزش و صدای زیاد، ظرفیت نسبتاً پایین در دبی‌های بالا، و نیاز به نگهداری منظم نیز از معایب این نوع کمپرسورها محسوب می‌شود.
انواع کمپرسور پیستونی
- از نظر مراحل تراکم: تک‌مرحله‌ای (Single Stage), دو یا چندمرحله‌ای (Multi Stage)
- از نظر سیستم خنک‌کاری: خنک‌شونده با هوا, خنک‌شونده با آب
- از نظر کارکرد: روغنی (Oil-Lubricated), بدون روغن (Oil-Free)
ساختار و اجزای تشکیل دهنده کمپرسور پیستونی
- A: تخلیه خودکار مخزن
- B:دستگاه پایش کمبود روغن
- C:شیر اطمینان بین مراحل (Inner cooler safety valve)
- D:فیلتر هوا (۲ عدد)
- E:پمپ کمپرسور
- F:شیر اطمینان فشار خروجی (Discharge safety valve)
- G:محافظ تسمه همراه با پس‌خنک‌کن (Belt guard after cooler)
- H:تسمه‌ها (Belts)
- I:محافظ تسمه (Belt guard)
- J:پولی محرک موتور (Drive pulley)
- K:هاب پولی موتور (Pulley hub)
- L:موتور الکتریکی
- M:راه‌انداز مغناطیسی (Magnetic starter)
- N:کلید فشار (Pressure switch)
- O:فشارسنج (Pressure gauge)
- P:مخزن کمپرسور (Compressor tank)
- Q:شیر یک‌طرفه (Check valve)
کاربردهای عمومی کمپرسورهای پیستونی در صنعت
بوستر کمپرسور، مانند کمپرسورهای معمولی، وظیفه دارد فشار هوای فشرده‌ی ورودی را افزایش دهد. ساختار آن شامل اجزای مکانیکی، الکتریکی و کنترلی است که در کنار هم این عملکرد را ممکن می‌سازند.
- تولید و توزیع هوای فشرده برای ابزارآلات پنوماتیکی (دریل، پیچ‌بند، بکس بادی و …)
- استفاده در خطوط تولید جهت جابجایی، پرس و بسته‌بندی
- سیستم‌های تبرید و سرمایش صنعتی
- صنایع شیمیایی و دارویی (جابجایی و فشرده‌سازی گازهای خاص)
- ایستگاه‌های CNG برای خودروها
- حفاری و معادن (ابزارهای بادی و سیستم‌های تهویه)
صنایع و مشاغلی که کاربری بسیاری از کمپرسور ها پیستونی دارند
- تعمیرگاه خودرو: برای بکس بادی، باد کردن تایر، رنگ‌پاشی
- کارواش‌ها: برای نازل‌های هوا و دستگاه‌های کف‌پاش
- کارگاه نجاری و مبلمان: برای میخکوب و منگنه بادی
- کارگاه‌های رنگ و نقاشی صنعتی: برای پیستوله و پاشش رنگ
- صنایع PET و بسته‌بندی: دمیدن بطری‌ها و بسته‌بندی با پنوماتیک
- صنایع غذایی و نوشیدنی: برای دستگاه‌های پرکن، جابجایی مواد و شستشو
- صنایع دارویی: در تولید دارو، قرص‌سازی و انتقال مواد پودری
- کارخانجات فلزی و ریخته‌گری: برای پرس‌ها و ابزارهای بادی
- معادن و حفاری: برای چکش‌های بادی، دریل‌های بادی و تهویه
- نیروگاه‌ها: استفاده در ابزار دقیق و کنترل پنوماتیکی
- صنایع نفت و گاز: برای فشرده‌سازی گازهای فرایندی و تست فشار
- سردخانه‌ها و چیلرهای صنعتی (به‌ویژه کمپرسورهای پیستونی مخصوص تبرید)
مزایا استفاده از کمپرسور های پیستونی
- طراحی ساده و تکنولوژی قدیمی و اثبات‌شده
- قابلیت رسیدن به فشارهای بسیار بالا (تا چند صد بار)
- راندمان خوب در فشارهای پایین تا متوسط
- مناسب برای کارهای متناوب و شرایط کاری سخت
- تعمیر و نگهداری نسبتاً آسان و کم‌هزینه
- هزینه اولیه پایین‌تر نسبت به برخی کمپرسورهای دیگر (مثل اسکرو)
- امکان تولید در مدل‌های روغنی و بدون روغن
معایب استفاده از کمپرسور های پیستونی
- صدای زیاد و لرزش بالا به دلیل حرکت رفت و برگشتی
- محدودیت در دبی (حجم هوادهی پایین‌تر نسبت به اسکرو )
- نیاز به سرویس و روغن‌کاری منظم (در مدل روغنی)
- تولید حرارت بالا در حین کار و نیاز به سیستم خنک‌کننده
- اشغال فضای بیشتر به خاطر ابعاد و وزن بزرگ‌تر
- عمر کاری کمتر در مقایسه با کمپرسورهای اسکرو در کارکرد مداوم
- مصرف انرژی بالاتر در دبی‌های زیاد